RWA là gì? Vì sao trở thành xu hướng toàn cầu 2025-2030?

Trong vài năm trở lại đây, RWA (Real World Asset – tài sản có thật được số hóa và đưa lên blockchain) nổi lên như một hướng đi trọng yếu của tài chính toàn cầu. Ở cấp độ quốc tế, các định chế như BlackRock, JPMorgan, HSBC, Fidelity hay a16z đã bước vào sân chơi này; còn tại Việt Nam, RWA vẫn còn khá mới mẻ dù tiềm năng phát triển là khá lớn..

RWA là gì?

Bạn có thể hình dung đơn giản: một tài sản vật lý (ví dụ vàng, cà phê, một phần doanh thu cửa hàng, hay quyền khai thác IP) sau khi được kiểm định, lưu ký và đối soát sẽ được “đúc” thành chứng thư số tương ứng trên blockchain. Chứng thư số đó — thường gọi là RWA token — đại diện cho quyền lợi gắn với tài sản thật. Nhờ vậy, tài sản có thể được chia nhỏ, chuyển nhượng nhanh, giao dịch 24/7, và khi đáp ứng điều kiện có thể quy đổi về hàng hóa/hình thái vật lý.

Điểm mấu chốt: RWA không phải “tiền ảo”. Nó là một giải pháp công nghệ, là lớp hạ tầng số hóa cho tài sản thật, tuân thủ các chuẩn mực luật định của từng quốc gia để đảm bảo tính hợp pháp, minh bạch và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư..

Vì sao RWA được kỳ vọng là làn sóng chủ đạo giai đoạn 2025–2030?

Có ba động lực chính. Thứ nhất, khả năng “mở khóa” tài sản cho số đông: RWA có thể tạo điều kiện để  chia nhỏ quyền lợi gắn với tài sản giá trị lớn thành các đơn vị phù hợp với nhiều nhà đầu tư phổ thông. Thứ hai, tính minh bạch và khả năng kiểm chứng: dữ liệu lưu kho, dòng tiền, tình trạng tài sản được kết nối với hệ thống sổ cái kế toán và có thể được kiểm soát theo chu kỳ, giúp hạn chế gian lận và tạo chuẩn mực công bố thông tin. Thứ ba, sự hội tụ của công nghệ và tài chính truyền thống: khi token đại diện cho giá trị thật và tuân thủ chuẩn mực, các định chế tài chính có thể tham gia với khẩu vị rủi ro rõ ràng hơn.

RWA khác gì so với tài sản mã hóa truyền thống?

Thông thường khi nhắc đến tài sản mã hóa, nhiều người thường nghĩ đến các token như BTC, ETH, BNB… để đầu tư và kỳ vọng lợi nhuận theo thị trường. Đối với RWA, điểm tựa giá trị của RWA là tài sản hoặc dòng tiền thực, nên biến động giá không chỉ gắn với cung–cầu, mà còn là chất lượng tài sản và hiệu quả vận hành,hồ sơ pháp lý, tiêu chuẩn kế toán và quy trình công bố thông tin. Điều này khiến RWA gần gũi hơn với cách tư duy của thị trường vốn: nhà đầu tư đọc tài liệu, hiểu quyền–nghĩa vụ, đánh giá rủi ro, theo dõi báo cáo, rồi mới quyết định phân bổ.

Ví dụ minh họa

• Nông sản số hóa: cà phê/hồ tiêu sau khi vào kho, đạt chuẩn chất lượng sẽ được token hóa theo đơn vị khối lượng; nhà đầu tư có thể nắm giữ, chuyển nhượng, hoặc thực hiện quyền nhận hàng.
  
• Doanh thu F&B: một tỷ lệ doanh thu của chuỗi cửa hàng được cấu trúc thành quyền lợi số; nhà đầu tư sở hữu quyền nhận phần phân chia theo kết quả kinh doanh được đối soát minh bạch.

Việt Nam – lợi thế tự nhiên của kỷ nguyên RWA

Việt Nam đang bước vào giai đoạn kinh tế sôi động và phát triển, từ  vàng và kim hoàn, cà phê Robusta và hồ tiêu ở nhóm dẫn đầu thế giới, hạt điều, bất động sản du lịch – thương mại, chuỗi F&B tăng trưởng hai chữ số, cùng với kinh tế nội dung số đang mở rộng. Tuy nhiên, về khía cạnh tài chính hóa của các loại tài sản vẫn chưa được tối ưu.. RWA chính là “cầu nối” để đưa tài sản ra thị trường vốn rộng mở, tăng minh bạch, giảm chi phí giao dịch, và nâng chất lượng quản trị.

Rủi ro cần được nhìn thẳng

RWA không miễn nhiễm rủi ro. Giá tài sản gốc có thể biến động; chất lượng hàng hóa có thể suy giảm; dòng tiền kinh doanh có thể không như kỳ vọng; dữ liệu vận hành có thể sai lệch nếu không kết nối đúng cách; thanh khoản thứ cấp có thể mỏng trong một số giai đoạn. Vì vậy, mọi sản phẩm RWA cần tài liệu giải trình đầy đủ, cơ chế công bố định kỳ, bên thứ ba kiểm tra độc lập, và đặc biệt là sự tương thích giữa hợp đồng với cơ chế vận hành trên chuỗi.

Kết luận

RWA không chỉ là một “xu hướng công nghệ”. Đó là phương thức tài chính hóa tài sản thật giúp mở khóa giá trị kinh tế, nâng chuẩn minh bạch, và kết nối Việt Nam với dòng vốn toàn cầu. Với nền tảng tài sản phong phú, năng lực công nghệ tăng tốc và nhu cầu vốn lớn cho sản xuất – kinh doanh, Việt Nam có cơ hội dẫn đầu khu vực trong lĩnh vực tài sản số nếu đi đúng lộ trình: tuân thủ trước, chuẩn hóa sau, mở rộng bền vững.

Chuỗi bài mang tính chia sẻ kiến thức – thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư hay chào bán sản phẩm tài chính, không nhằm để phân tích hay dự đoán pháp lý mà tập trung chia sẻ về công nghệ, kinh tế, đầu tư. Các nội dung đề cập đến quy định, nếu có, sẽ được viết dựa trên các nguyên tắc pháp luật đã có, các phần chưa có quy định chi tiết sẽ được giải thích và đề cập dựa trên kinh nghiệm tại các quốc gia đã triển khai trên thực tế. Quý độc giả cần chủ động tìm đọc và nắm rõ chủ trương chính sách, khung pháp lý hiện hành của Việt Nam thông qua văn bản chính thống; đồng thời, cần  tuân thủ khung pháp lý hiện hành và chỉ hoạt động khi được cấp phép cụ thể, thận trọng và có trách nhiệm với Nhà nước, cộng đồng, xã hội.