디지털 변혁: 베트남 교육 부문의 모습을 변화시키다

Mô hình chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo đã xuất hiện từ lâu và được áp dụng khá tích cực trong quy trình dạy – học nói chung trên toàn thế giới và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Theo chương trình Chuyển đổi số quốc gia do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 3/6/2020, Giáo dục là lĩnh vực được ưu tiên chuyển đổi số thứ 2 sau Y tế. Điều này cho thấy giáo dục và chuyển đổi số trong ngành đóng vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của đất nước. Vậy thực tế, chuyển đổi số mang lại những lợi ích gì cho nền giáo dục? Thực trạng chuyển đổi số trong giáo dục tại Việt Nam hiện ra sao? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé!

Chuyển đổi số trong giáo dục là gì?

Nói một cách đơn giản, chuyển đổi số trong giáo dục là việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến, cải thiện các phương pháp giảng dạy truyền thống, tạo môi trường học tập thuận tiện và mang tính kết nối, từ đó giúp nâng cao trải nghiệm người học, cũng như tăng sự tương tác giữa các thành viên trong lớp học. 

Dựa vào mục đích, cơ cấu tổ chức của các cơ sở giáo dục, các công nghệ này được ứng dụng dưới 3 hình thức chính:

• Ứng dụng trong phương pháp giảng dạy: số hóa học liệu (sách giáo khoa điện tử, bài giảng điện tử, ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm), thư viện số, hệ thống đào tạo trực tuyến, áp dụng phương pháp STEM, v.v.;

• Ứng dụng trong quản lý giáo dục: ứng dụng các công nghệ 4.0 (AI, blockchain, big data, IoT, v.v.) để quản lý, điều hành, dự báo, hỗ trợ ra quyết định trong ngành giáo dục;

• Ứng dụng trong lớp học: lắp đặt các thiết bị công nghệ như đầu ghi hình, bàn học thông minh, bảng điện tử thông minh, thiết bị họp trực tuyến, v.v.

Chuyển đổi số làm thay đổi phương pháp dạy – học, quản lý giáo dục truyền thống theo hướng thông minh và hiện đại hơn.

Ứng dụng chuyển đổi số trong giáo dục đem đến những lợi ích gì?

Tạo môi trường giáo dục linh động

Các ứng dụng và phần mềm thông minh đã giúp mở ra không gian học tập thoải mái và thuận tiện, cho phép người học tiếp thu kiến thức mọi lúc, mọi nơi chỉ với một chiếc điện thoại hay máy tính. Việc này loại bỏ hoàn toàn những rào cản về khoảng cách, tối ưu thời gian học và tăng cường khả năng học tự chủ của học sinh/sinh viên.

Cải thiện quy trình quản lý giáo dục: 

Chuyển đổi số góp phần nâng cao hiệu quả quy trình quản lý giáo dục với các thành tựu công nghệ như: IoT (Internet vạn vật) giúp theo dõi hành vi người học, tăng cường quản lý, giám sát trong các cơ sở giáo dục; big data (dữ liệu lớn) giúp phân tích hành vi học tập của học sinh/sinh viên; hay blockchain giúp quản lý thông tin, hồ sơ giáo dục, lịch sử học tập, bảng điểm của người học, đảm bảo dữ liệu đồng nhất và minh bạch. 

Việc quản lý và lưu trữ thông tin người học trở nên dễ dàng, minh bạch và an toàn hơn với blockchain.

Truy cập tài liệu học tập không giới hạn: 

Chuyển đổi số cho phép lưu trữ nguồn tài liệu không giới hạn, tạo ra kho học liệu mở khổng lồ cho cả người dạy và người học. Giáo viên và học sinh có thể truy cập vào các tài nguyên này một cách dễ dàng và ít tốn kém hơn thay vì phải tìm mua sách hay đến thư viện để mượn. 

Tiết kiệm chi phí: 

Khi áp dụng chuyển đổi số vào quá trình dạy và học, các cơ sở đào tạo có thể tiết kiệm được một khoản chi khá lớn về trang thiết bị, cơ sở vật chất, lương nhân viên. Người học và phụ huynh học sinh cũng có thể giảm bớt một phần chi phí cho việc đi lại, sinh hoạt, sử dụng các dịch vụ ở trường, v.v.

Bức tranh chuyển đổi số trong giáo dục tại Việt Nam

Những điểm tích cực

Theo thống kê, có 63 cơ sở giáo dục và 710 phòng giáo dục đào tạo đã triển khai việc xây dựng cơ sở dữ liệu chung cho ngành. Thông tin của khoảng 53.000 trường học, 1,4 triệu giáo viên, 23 triệu học sinh đã được số hóa và định danh dữ liệu. Đồng thời, 82% các trường thuộc khối phổ thông được ghi nhận sử dụng phần mềm để quản lý trường học, sổ điểm điện tử, học bạ điện tử và hầu hết các cơ sở giáo dục đại học đều sử dụng phần mềm quản trị nhà trường. Ngoài ra, giáo viên toàn ngành được huy động tham gia đóng góp vào kho học liệu số toàn ngành, qua đó gần 5.000 bài giảng điện tử chất lượng, gần 7.000 luận văn tiến sĩ, ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm với trên 31.000 câu hỏi đã được chia sẻ, góp phần đẩy mạnh hoạt động học tập suốt đời.

Dưới tác động của đại dịch  COVID-19, xu hướng chuyển đổi số trong giáo dục càng phát huy vai trò hơn bao giờ hết. Hàng loạt mô hình, ứng dụng dạy học trực tuyến như Google Classroom, Zoom, Google Meet, Microsoft Teams, v.v. đã được đưa vào trường lớp từ cấp Tiểu học, Trung học cơ sở, Trung học phổ thông cho đến Đại học và Cao học. Những ứng dụng này đã dẫn đến nhiều thay đổi lớn cũng như cải cách phương pháp dạy – học truyền thống: thông minh, hiệu quả và tiết kiệm hơn.

Học trực tuyến và đào tạo từ xa trở nên phổ biến hơn kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát.

Một số chủ trương khác cũng đã được triển khai nhằm hưởng ứng chương trình Chuyển đổi số quốc gia như: tin học sẽ chính thức trở thành môn học bắt buộc dành cho học sinh từ lớp 3; lồng ghép phương pháp STEM vào giảng dạy, mang đến hình thức học chủ động, sáng tạo, kích thích tính tò mò của học sinh; gia tăng cơ hội hợp tác cùng doanh nghiệp và triển khai hoạt động trong giảng dạy gắn liền với nhu cầu sử dụng nhân lực từ các doanh nghiệp, v.v.

STEM là mô hình học tích hợp trang bị các kiến thức và kỹ năng về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học.

Một số hạn chế

Cơ sở vật chất, hạ tầng mạng, trang thiết bị, đường truyền ở nhiều nơi chưa đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu cho chuyển đổi số, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa. Thiếu hụt nguồn nhân lực triển khai và quản lý các cơ sở dữ liệu số hóa chuyên ngành (dữ liệu người học, dữ liệu giáo viên, giảng viên, học liệu, v.v.) cũng là một trong những vấn đề nhức nhối đối với các cơ sở giáo dục trong quá trình chuyển đổi số. Đa số các trường chưa có đội ngũ chuyên môn về công nghệ phụ trách hướng dẫn, đào tạo giáo viên, giảng viên, học sinh, sinh viên các kiến thức, kỹ năng cần thiết để thích nghi với môi trường giáo dục số như kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin, kỹ năng khai thác hiệu quả các ứng dụng, phần mềm phục vụ công việc dạy – học, v.v.

Nhận thấy được tầm quan trọng cũng như mong muốn giải quyết các bài toán về chuyển đổi số trong ngành giáo dục, Quỹ đầu tư Khởi nghiệp Sáng tạo FUNDGO đang tăng cường phối hợp với các cơ quan, đoàn thể phủ sóng chuyển đổi số đến các trường cao đẳng, đại học trong và ngoài khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Quỹ sở hữu đội ngũ chuyên gia, cố vấn dày dặn kinh nghiệm trong nhiều lĩnh vực như công nghệ, tài chính, pháp luật, v.v. sẵn sàng tư vấn, hỗ trợ các trường trong việc áp dụng công nghệ vào quản lý và giảng dạy. Quỹ cũng đã phối hợp với nhiều hiệp hội, đơn vị tổ chức các cuộc thi và sân chơi ý nghĩa cho các bạn sinh viên, hướng tới mục tiêu ươm mầm và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình chuyển đổi số.

FUNDGO tài trợ các cuộc thi ươm mầm tài năng trẻ ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Chuyển đổi số trong cơ sở giáo dục cần được xem là mục tiêu lâu dài và đòi hỏi chiến lược cụ thể chứ không phải là giải pháp tức thời, mang tính ứng phó (như trong bối cảnh COVID-19). Để đạt được mục tiêu này cần phải có sự quyết tâm của người đứng đầu và tinh thần sẵn sàng đổi mới của đội ngũ viên chức, giáo viên, giảng viên của các trường. Nếu được áp dụng đồng bộ và rộng khắp, chuyển đổi số hứa hẹn sẽ tạo nên nhiều thay đổi tích cực và đưa nền giáo dục Việt Nam lên một tầm cao mới.